Storytelling en sollicitatiegesprek

Eerst verschenen in 2016

Zakelijke en privé verhalen gescheiden?

Waarom is het zo verdraaid moeilijk om in een sollicitatiegesprek een gebalanceerde mix te maken van jou als mens en als professional? We hebben geleerd dat je in een zakelijke setting zakelijk praat. “Over waar je goed in bent, over je werkervaring en je competenties”, aldus mijn klant. Zakelijk en privé houd je strikt gescheiden.

Dit is een belemmerende overtuiging. In de zakelijk setting van een sollicitatiegesprek passen we automatisch ons taalgebruik aan. Velen nemen een ondergeschikte houding aan. Omdat een stemmetje zegt dat het zo hoort. Ook dit is een belemmerende overtuiging.

Je komt gekunsteld over, struikelend over je eigen woorden. In de voorbeelden die je geeft zwak je je eigen inbreng af, want anders is het borstklopperij! Wederom een belemmerende overtuiging. Je ziet jezelf niet als uniek en waardevol. En daarom presenteer je je ook niet zo. Als jij het niet ziet, ziet de ander het zeker niet! Of is het valse bescheidenheid? Hoe dan ook: bullshit! Hou er mee op! Zoek eerst uit wie je nou écht bent! Met al je onhebbelijkheden en schoonheden.

Geen kletskoek, maar een écht verhaal

Ik kan in dit verband genieten van Brene Brown de kracht van kwetsbaarheid en F*ck die Onzekerheid van Vreneli Stadelmaier. Beiden vertellen hoe bevrijdend het is als je je eigen shit omarmt en accepteert als onderdeel van jou. Wat heeft dit te maken met een sollicitatiegesprek? Dat je beseft hoe belemmerend je eigen gedachten werken. Je bent zelf de draak in je verhaal. Schaamte, onzekerheid en belemmerende overtuigingen ontspruiten aan ons brein onder invloed van alles wat wij in ons leven meemaken. Of je makkelijk praat of stottert, dik of dun, moslim of atheïst, jong of oud…

Als je je persoonlijke verhalen ontrafelt, analyseert en omarmt, zul je vinden waar je voor staat, waarom je bent wie je bent en doet wat je doet. Genoeg voer voor een goed gesprek. Resultaat? Geen obligate kletskoek verhaal, maar een écht verhaal. Een liefdesverhaal!.

Hoe bouw je dan het verhaal?
Wat vertel je wel en wat vertel je niet? Hoe vertel je? Hoe breng je jouw essentie over? Welke vorm kies je? Er zijn allerlei manieren om dit te doen.

Elk goed verhaal heeft: de held/heldin, de context, de oproep, de mentor, de draak, de beproeving, de transformatie en dankbaarheid. Ik geef je hier een werkvorm om jouw verhaal te brengen als ode aan wie je bent, waar je vandaan komt en je heldhaftigheid te vieren. Je verhalen uit het verleden zijn bepalend voor je toekomstverhaal. Kijk hoe Steve Jobs daarover praat in zijn commencement speech at Stanford.

Voorbereiding

Naast de uitgebreide voorbereiding die je hebt gedaan om de match tussen de vacature en de organisatie te onderzoeken en vast te leggen in je brief en cv, bereid je je voor op de vragen vertel eens wie je bent of waarom jij of…

Denk eerst aan een specifieke herinnering/gebeurtenis die vormend is geweest voor wie je nu bent. Praat er met anderen over. Kijk of je daar drie uit de waardenlijst aan kan koppelen. Zijn dit de waarden waar je nu ook écht voor staat?  Dit onderzoek brengt je dichter bij je identiteit en dus wie je écht bent.

De impact die jouw verhaal maakt wordt, uit onderzoek gebleken, voor 53% verbaal (taal, woorden) 32% visueel (hoe je eruit ziet) en 15% vocaal (hoe je klinkt, ritme) bepaald. Ik zeg globaal omdat de overtuigingen van de luisteraar ook bepalen of vocaal voor 30% belangrijker is of ergens anders meer accent op legt. Volgens UCLA professor Albert Mehrabian kan deze verhouding zelfs 55% visueel, 38% vocaal, 7% verbaal.

Jij en ik weten dat als iemand een monotone stem heeft je al na de eerste zin in slaap valt. Kondig het maar aan: U zult wel merken dat ik een nogal monotone stem heb dankzij de genen van mijn moeder en vader. Tja wat kan ik eraan doen? Stealing thunder: voordat zij dat denken heb jij het maar alvast gezegd.

Oefen het verhaal in jouw taal. Neem je stem op. Maak je voor het gesprek groot zoals bij de finish van een marathon. Je gaat niet een sollicitatiegesprek voeren. Je gaat een leuk gesprek voeren met een ander mens.

Begin je verhaal zo dat je gesprekspartner meteen vertrouwen in je heeft en misschien zelfs wel wat vlinders in de buik voelt. Kijk naar de voorloper van deze post Part 1: Elevator Pitch vs Storytelling over de vreugdedans van hormonen bij het horen van een goed verhaal.

Er was eens…

“Het voelt als de dag van gisteren dat ik als tienjarige in een supermarkt in Sao Paolo sta en toekijk hoe mijn vader zijn maandsalaris in één keer neertelt voor boodschappen. Want de volgende dag kunnen de boodschappen zes keer zo duur zijn. Met dank aan de hyperinflatie in die tijd. Als ik snoep wilde kopen moest ik eerst berekenen hoeveel deze op die dag kostte. Toen is het zaadje geplant voor mijn fascinatie met de financiële sector. Maar ook het zaadje geplant voor de waarden wijsheid, betrouwbaar en groei die mijn aanpak als Business Controller en als mens kenmwerken. Wijsheid is een eeuwig streven. Daarom probeer ik te leren van het verleden. Zoals mijn vader die zijn salaris in één keer uitgeeft omdat hij heeft ervaren wat er gebeurt als hij dat niet deed. Voor mij is betrouwbaarheid de basis van iedere relatie. En, groei als mijn ultieme doel.”

en toen…

“Wat voor Business Controller ben ik dan met deze achtergrond? Laat ik daar een voorbeeld van geven…” volg dan de opbouw hieronder

1. jij de held/heldin
2. binnen een bepaalde context. Schets hier een beeld van. (Situatie)
3. gaf gehoor aan een oproep. Vertel je taak, je rol en het aangetroffen probleem (Taak).
4. hebt de spreekwoordelijke draak verslagen. Welke weerstand, kritiek, tegenwerking, beproevingen heb je overwonnen?
5. met deze actie. Welke aanpak pastte je toe? (Aanpak)
6. met deze transformatie als gevolg. Wat heeft het jou en anderen opgeleverd? (Resultaat)
7. je bent dankbaar. Als je erop terugkijkt, wat heb je ervan geleerd? (Reflectie)

De STARR methodiek die je wellicht kent is hier naadloos in verwerkt.

Ze leefden nog lang en gelukkig.

“Wat ik met mijn verhaal wil illustreren is hoe mijn aanpak en waarden échte waarde toevoegen in deze functie. Ik wil u helpen om toegevoegde waarde te creëren en betekenisvol te groeien met sociale impact – mijn input voor uw impact”

Succes!